Mục lục
Bộ đèn là gì?
Bộ đèn là thiết bị chiếu sáng hoàn chỉnh bao gồm máng đèn đã lắp bóng đèn. Bộ đèn thường được gọi ngắn gọn là đèn. Trong thực tế tên gọi đèn hay gây nhầm lẫn với bóng đèn, rất nhiều tài liệu gọi bóng đèn là đèn và bộ đèn cũng là đèn. Trong bài này quy ước cách gọi đèn hoặc bộ đèn đều hiểu theo nghĩa đã bao gồm máng đèn có lắp sẵn bóng đèn.
Bộ đèn có 2 thông số rất quan trọng phục vụ cho thiết kế chiếu sáng nội thất là hiệu suất và cấp của bộ đèn.
Hiệu suất của bộ đèn
Hiệu suất bộ đèn chính là hiệu suất của máng đèn.
Máng đèn cũng hấp thụ năng lượng tức hấp thụ quang thông do bóng đèn phát ra. Máng đèn hấp thụ quang thông càng ít, phản xạ ánh sáng đến nơi làm việc càng nhiều thì hiệu suất của nó càng cao và đó là máng đèn có chất lượng.
Hiệu suất của bộ đèn được cho trong catologue của nhà sản xuất máng đèn.
Cấp của bộ đèn
Hiệu suất của bộ đèn càng cao thì chứng tỏ bộ đèn sử dụng tốt quang thông của bóng đèn phát ra. Tuy nhiên hiệu suất cao chưa phải là một bộ đèn có chất lượng vì đối với bộ đèn ngoài hiệu suất ta còn phải quan tâm đến sự phân bố ánh sáng có đúng mục đích không. Ví dụ nếu bộ đèn có hiệu suất cao nhưng ánh sáng không tập trung vào bàn làm việc thì đó chưa phải là bộ đèn có chất lượng.
Như vậy đánh giá chất lượng bộ đèn chỉ căn cứ vào hiệu suất là chưa đủ mà phải xét đến sự phân bố ánh sáng nữa. Năm 1984 Liên đoàn kỹ thuật điện thế giới công bố bảng phân cấp bộ đèn theo tiêu chuẩn UTE.C.71-121. Tiêu chuẩn này phân cấp bộ đèn dựa vào 2 tham số chính là sự phân bố quang thông và hiệu suất của bộ đèn để cho ra một tham số chung là quang thông tương đối.
Căn cứ tỷ lệ quang thông đi lên trên và quang thông đi xuống dưới, người ta phân đèn thành các cấp có ký hiệu từ A¸ T như mô tả trong bảng phân cấp bộ đèn phía dưới.
Cấp của bộ đèn phản ánh chính xác chất lượng của bộ đèn vì nó tổ hợp cả sự phân bố quang thông và hiệu suất của bộ đèn. Căn cứ vào cấp của bộ đèn ta có thể tra bảng hệ số lợi dụng quang thông được lập sẵn bởi UTE nên rất thuận lợi trong tính toán chiếu sáng nội thất.